خوراک دام و طیور - گروه همگام

راه اندازی خط تولید، کارخانه خوراک دام

کاربرد آسیاب در کارخانه تولید خوراک دام و طیور

• خرد کردن مواد غذایی درشت
• کاهش رطوبت های مواد غذایی برای تولید خوراک دام
• اضافه کردن برخی از افزودنی ها از جمله آنتی اکسیدان ها

• افزایش قابلیت هضم آسان برای دام و طیور
• افزایش قابلیت پذیرش خوراک دام توسط حیوان
• افزایش خاصیت های خوراک برای حیوان
• قابلیت مخلوط کردن خوراک با انواع دیگر
• قابلیت پلت شدن
• افزایش تراکم و چگالی برخی از مواد غذایی خاص
• و …

سه روش اصلی آسیاب خوراک دام و طیور در کارخانه ها

• چکشی یا فشاری 

• سایشی

• غلطکی

رعایت اصول بهداشتی در خط تولید خوراک دام و طیور

طرح خط تولید کارخانه خوراک دام و طیور به چه میزان برای جامعه مهم است؟

• خودکفایی و مستقل شدن
• سوددهی
• بهبود وضعیت اقتصادی
• اشتغال زایی
• استفاده از نیروهای جوان و متخصص جویای کار
• پرورش نیروهای متخصص داخلی برای استخدام در کارخانه خوراک دام
• بهره گیری از سرمایه های داخلی در این زمینه
• تامین خوراک دام و طیور دولتی و بی نیازی دولت برای تامین خوراک مورد نیاز خود از کشورهای دیگر
• به طور حتم محصول تولید خودی از نظر بهداشتی و ... مورد تایید است
• و …

منظور از خوراک فلاشینگ چیست؟

خوراک فلاشینگ یا همان خوراک مخصوص دوقلوزایی یکی دیگر از محصولات عالی در حوزه خوراک دام و طیور است. در ابتدا این محصول با تردید زیادی از طرف مصرف کنندگان همراه شد و برای اشخاصی که فعالیت دامپروری را به صورت سنتی انجام داده بودند، عجیب بود که چه خوراکی می تواند باعث دوقلوزایی یا چند قلوزایی در دام و طیور شود. این خوراک دام و طیور با یک الگوریتم خاص توسط برخی از شرکت های مطرح تولید می شود و دانش امروزی کاملا در آن دخیل است. این خوراک باید با به کارگیری صحیح برنامه مورد استفاده قرار گیرد تا درصد چندقلوزایی را افزایش دهد. این خوراک دام امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است و دامداران و پرورش دهندگان زیادی از آن برای تغذیه دام ها خود استفاده می کنند.

بهترین خوراک دام و طیور چه ویژگی هایی دارد؟

انتخاب جیره غذایی مناسب و خوراک دام خوب مستقیماً بر کیفیت گوشت در دام های پرواری و کیفیت شیر در گاوهای شیری تاثیر می گذارد. این که هم نیازهای تغذیه ای گاو را تامین کند و هم قیمت مناسبی داشته باشد و علاوه بر آن همیشه در دسترس باشد، از مهم ترین ویژگی های بهترین خوراک دام و طیور محسوب می شود و کمک می کند تا جیره غذایی گاو مناسب باشد.

برای رشد و بهبود کیفیت گوشت گاوهای پرواری و کیفیت شیر گاوهای شیری به مواد مغذی خاص و همچنین بهترین خوراک دام نیاز است. بیشتر جیره های غذایی گاو و گوساله از ترکیب نسبت های مختلف یونجه، غلات و مواد معدنی گوناگون تشکیل شده است. اما نسبت مواد تشکیل دهنده خوراک آن ها با هم متفاوت است. در مواقع همین نسبت مواد تشکیل دهنده در خوراک دام و طیور است که کیفیت را تعیین می کند و یک خوراک را به بهترین محصول تبدیل می کند.

بهترین خوراک برای دام گوشتی

دام ها و طیور گوشتی برای سلامت و کیفیت گوشت به مواد مغذی گوناگونی احتیاج دارند. اگر تصمیم دارید که برای دام و طیور پرواری خود بهترین خوراک دام و طیور و بهترین جیره غذایی را تهیه کنید، حتماً مواد زیر را در تغذیه آن جای دهید:

• پروتئین

پروتئین در تغذیه دام و طیور گوشتی نقش بسیار مهمی دارد. این مورد عموماً از علوفه، به خصوص از حبوبات، تامین می شود. کنجاله هایی مانند کنجاله پنبه دانه و دانه کتان هم سرشار از پروتئین هستند. بعضی از دامداران نیز برای تامین پروتئین دام های پرواری خود، مواد معدنی را به عنوان مکمل در جیره غذایی دام قرار می دهند. مواد معدنی حاوی مقدار اضافه تر پروتئین هستند و به خصوص برای دام و طیور جوان و در حال رشد بسیار مفید محسوب می شوند. در کل لازم به ذکر است که پروتئین در خوراک دام و طیور بسیار مهم است و خوراکی که درصد مناسبی از این مورد را داشته باشد به عنوان بهترین خوراک شناخته می شود.

• مواد معدنی

برای بهبود کیفیت گوشت دام های پرواری و وزن گیری مناسب آن ها باید مواد معدنی در جیره غذایی آن ها وجود داشته باشد. دام های پرواری به کلسیم، فسفر، پتاسیم و نمک به عنوان مواد معدنی اصلی نیاز دارند. از سوی دیگر وجود مقدار کمی ید، مس، کبالت، روی و سلنیوم نیز در رژیم غذایی آن ها مهم و ضروری است. استفاده از بلوک های معدنی برای دام گوشتی کمک می کند تا دام به دلیل طعم خوب بلوک ها، آن ها را لیس بزند و به این ترتیب مواد معدنی و نمکی مورد نیاز خود را تامین کند.

• ویتامین ها

باکتری های موجود در شکمبه دام ویتامین K و ویتامین B مورد نیاز بدن را تامین می کنند. اما برای حفظ سلامت کلی، دام و طیور گوشتی نیاز به مقدار زیادی ویتامین های A ،D  و E نیز دارند. نیاز به هریک از ویتامین ها در هر دوره از زندگی دام و طیور متفاوت است.

• یونجه خشک

دام های شیری برای بالا بودن کیفیت شیر و چرب بودن آن به یونجه های تازه و سبز نیاز دارند که سرشار از پروتئین است. خواص یونجه برای دام های شیری بسیار زیاد است. اما یونجه تازه برای دام گوشتی انتخاب مناسبی نیست و باعث نفخ، اسهال و دیگر مشکلات گوارشی می شود. یونجه خشک به دلیل داشتن میزان بالای پروتئین به بهبود کیفیت گوشت دام و طیورکمک می کند. در بهترین انواع خوراک دام می توانید این مورد را بیابید.

نکاتی در مورد بهترین خوراک دام و طیور

بهترین خوراک دام و طیور گوشتی می تواند شامل کنسانتره هایی باشد که برای دام پرواری تهیه و فرموله شده است. این خوراک به گونه ای فرموله شده اند که تمامی نیازهای غذایی دام را درنظر گرفته اند و میزان پروتئین، مواد معدنی و دیگر مواد مغذی موجود در آن ها به نسبت مناسب طراحی شده است. جیره نویسی نیاز به تخصص بالا دارد و خوراک دهی اشتباه باعث ضررهای جبران ناپذیری برای دامدار می شود. توصیه می کنیم که حتماً خوراک را از بهترین کارخانه های خوراک دام و طیور تهیه کنید.

استفاده از مواد نگهدارنده مناسب در بهترین خوراک دام و طیور

حتما به خوبی می دانید که دانه های غلات خیلی زود در معرض فاسد شدن و کپک قرار می گیرند و احتمال خراب شدن آن ها در زمان طولانی در انبار بالا است. کپک ها و باکتری ها باعث از بین رفتن خوراک دام و طیور می شوند و ارزش غذایی آن را از بین می برند. تغذیه با دان کپک زده باعث می شود که طیور در معرض مایکوتوکسین ها قرار بگیرد و دچار بیماری های جدی شود که گاه ممکن است تمامی گله را درگیر کند.

استفاده از مواد نگهدارنده در خوراک دام و طیور می تواند این مشکل را حل کند و کیفیت خوراک را در طولانی مدت حفظ نماید. برخی معتقدند که وجود نگه دارنده در خوراک دام و طیور کیفیت آن را کاهش می دهد اما اصلا اینگونه نیست. البته استفاده بی رویه از مواد نگه دارنده می تواند مشکل ساز شود اما به طور کلی مواد نگه دارنده کیفیت خوراک دام را تا حدی بالاتر می برند و این موضوع قابل توجه است.

اتصال دهنده های پلت چگونه کیفیت خوراک طیور را بهبود می بخشند؟

کیفیت خوراک دام و طیور به تجهیزات، شرایط و فرمول  پردازش خوراک بستگی دارد. قابلیت گلوله شدن مواد تشکیل دهنده خوراک از جمله عواملی است که کیفیت خوراک طیور را تحت تاثیر قرار می دهند . اتصال مواد به هم توسط چسب و یا لینکرهای طبیعی و مصنوعی صورت می گیرد و از متغیر های کلیدی در کیفیت خوراک دام و طیور هستند. از آنجا که مواد چسبنده طبیعی دارای تنوع بیشتر و اثربخشی بهتری است موجب افزایش کیفیت خوراک دام می گردد. استفاده از یک لینکر و قوام دهنده گلوله طبیعی به تولید کنندگان خوراک امکان ایجاد انعطاف پذیری بیشتر در فرمولاسیون، کاهش هزینه و کیفیت بیشتر را می دهد.

ویژگی های بسته های خوراک دام و طیور چیست؟

خوراک دام و طیور از جهات زیادی مورد بررسی قرار می گیرند تا کیفیت و استانداردهای آن ها تایید شود. به این کار و بررسی ساختار خوراک ها آنالیز می گویند. پلت خوراک دام و طیور دارای مزایای زیر است.

• خوراک فرآوری شده دارای هضم آسان و ضریب تبدیل بالا است. به دلیل پختن مواد اولیه برای تولید پلت، ساختار کربوهیدراتی که مواد پیدا می کنند، فرایند هضم خوراک دام و طیور را آسان می کند. در این حالت حیوان بیشتر غذا می خورد و راندمان و ضریب تبدیل بالاتر می رود.
• خوش خوراکی که خوراک پلت در مقایسه با خوراک آردی دارد باعث رشد بیشتر دام و طیور می شود. به همین دلیل خوراک دام و طیور پلتی بیشتر مورد توجه است و در آنالیز رتبه بهتری می گیرد.
• خوراک دام و طیور فرآوری شده نسبت خوراک سنتی و آردی دور ریز کمتری دارد. در این حالت ضایعات کم می شود و هزینه خرید خوراک پایین می آید.
• در گله هایی که تغذیه با خوراک دام و طیور پلت است، تمام گله به صورت یکدست رشد می کنند. زیرا در هر حبه ای که می خورند تمام مواد غذایی مورد نیاز بدنشان وجود دارد. در این حالت دیگر حیوان حق انتخاب ندارد و تمام دانه را باید بخورد.
• خط تولید خوراک دام و طیور که به صورت پلت شده است به دلیل کاهش مواد بازدارنده رشد و نداشتن آلودگی، بسیار بهتر و به صرفه تر از خوراک آردی و سنتی است. زیرا در زمان تولید پلت، فشار و حرارت تمام آلودگی ها و باکتری های مضر را از بین می برند.

آنالیز مواد تشکیل دهنده خوراک دام و طیور

در دنیا بیش از12 هزار نوع مواد علو فه ای و جود دارد که مهم ترین آن ها در خوراک دام و طیور به شرح زیر هستند:

• ذرت

دانه ذرت یکی از انواع دانه های غلات است که به واسطه فراوانی نشاسته درآن، ارزش غذایی نسبتاً زیادی دارد و از این رو در خوراک دام و طیور به عنوان ماده اولیه انرژی زا به مقدار زیاد مورد استفاده قرار می گیرد. ذرت، خوش خوراک بوده و قابلیت هضم آن بالاست و بندرت سبب ایجاد مشکلات تغذیه ای می شود. دانه ذرت برحسب گونه و ارقام، متفاوت بوده و دارای رنگ های زرد، سفید و قرمز هست که دانه زرد آن مصرف بیشتری دارد وسرشار از کارتینوئید است . ذرت بطور معمول حاوی 15 درصد رطوبت ، 7 درصد پروتئین، 5 درصد چربی و 7 درصد فیبر است. از نظر مقدار پروتئین، کلسیم و فسفر، فقیر تر ازدانه های دیگر است ولی مجموع مواد مغذی قابل هضم  آن دربین غلات بالاترین مقدار است. به همین دلیل ذرت یکی از ترکیبات مهم در انواع خوراک دام و طیور به حساب می آید.

• جو

پس از گندم، جو متداول ترین غله، به خصوص درمناطق معتدل و سرد محسوب شده و پروتئین آن در حدود 13 در صد و فیبر آن حدود 5 درصد است. جو فاقد ویتامین A و D بوده وحدود 40 درصد خوراک دام و طیور را تشکیل می دهد. 

• سبوس گندم

سبوس گندم بسته به نوع گندم حاوی 16 درصد پروتئین خام و 7درصد چربی و حدود 10 درصد فیبر خام هست.ارزش پروتئین سبوس بیشتر از ذرت و آرد گندم بوده ولی به پای دانه های روغنی بخصوص سویا نمی رسد. سبوس از دیگر مواد، فسفر بیشتری داشته و نسبت به انواع دیگر از نظر فسفر غنی تر است.

• تفاله چغندر قند

غذایی حجیم و خوشمزه و ارزان است که دارای مواد قندی زیاد بوده و حدود 7 درصد پروتئین و 5  در صد چربی می باشد. از نظر کلسیم غنی و از لحاظ فسفر ضعیف تر از ذرت است.

• کنجاله تخم پنبه

مقدار پروتئین کنجاله پنبه دانه استاندارد شده حداقل 36 درصد است. این مورد از نظر سایر مواد هم غنی است و به همین دلیل وجود آن در انواع خوراک دام و طیور اهمیت زیادی دارد. به جرئت می توان گفت که یکی از مهم ترین اجزا خوراک ها را این ماده تشکیل می دهد. در 95 درصد خوراک های موجود می توانید این ماده را بیابید که این موضوع نشان دهنده اهمیت بالای آن برای پرورش و شیردهی دام است.

• کنجاله سویا

این ماده غذایی مقام اول را از نظر پروتئین و ارزش غذایی در پروتئین های گیاهی را داراست و دارای 45 درصد پروتئین خام وحدود 3 درصد چربی هست. کنجاله سویا دارای 0/29 در صد کلسیم و 0/66 در صد فسفر می باشد. کنجاله سویا از نظر اسید آمینه متیونین فقیر است. شاید این مورد در خوراک دام و طیور بااهمیت باشد و بخش اساسی از نیاز دام را برآورده کند اما به اندازه تخم پنبه به آن بها داده نمی شود.

• خوراک معدنی

ترکیبی از مواد معدنی است واگر چه دام به مقدار کم به آن نیازمند است اما ا گر همین مقدار کم به بدن دام نرسد، چرخه حیاتی اش را به خطر خواهد انداخت.

• نمک

جهت تامین مواد معدنی مورد نیاز دام و همچنین تحریک اشتهای دام به کار می رود و از سنگ نمک تهیه می شود. شاید به نظر بود یا نبود این مورد اختلال زیادی ایجاد نکند اما اهمیت آن به مراتب بیشتر از آن چیزی است که تصورش را می کنید. نمک را می توان در هر خوراک دام و طیور یافت. در نشریه دام پروری فرانسه آمده است که بخش مهم از سدیم مورد نیاز بدن دام و طیور از نمک موجود در جیره تامین می شود.

• زئولیت

درفرآیند هضم وجذب غذا و افزایش تولید، نقش آفرینی می کند.

• اوره

به عنوان جانشین پروتئین، از مواد از ته ساده وارزان قیمت می باشد که درسیستم گوارشی گاو تبدیل به پروتئین می شود. کارشناسان معتقدند اوره وقتی موثر است که به مقدار کافی مواد نشاسته ای و مواد قندی درجیره وجود داشته باشد. 

بایندرها در آنالیز خوراک دام و طیور

توکسین های موجود در اقلام خوراک دام و طیور ، علاوه بر کاهش ارزش غذایی خوراک موجب بروز اثرات منفی بر عملکرد، تولید مثل و همچنین کاهش عمر اقتصادی دام می شوند. این سموم سبب تخریب بافت‌ های کبدی، کلیوی شده و با اثر منفی بر دستگاه گوارش سبب کاهش هضم و جذب می شوند به همین دلیل برای کاهش این اثرات استفاده از توکسین بایندر در خوراک دام و طیور ضروری است. با توجه به اینکه سالانه در کشورها میزان  قابل توجهی خوراک استفاده می شود و بخش عمده ‌ای از نیاز داخلی به صورت واردات تامین می شود، نیاز بود که فناوران داخلی به این حوزه ورود کنند. توکسین بایندر از اجزا اصلی خوراک دام و طیور به حساب نمی آید و اکثر دامداران در صورت نیاز از آن به همراه خوراک دام و طیور استفاده می کنند.

ویژگی های استفاده از لینکرها و اتصال دهنده های پلت در خوراک دام و طیور

استفاده از این موارد تنها چندسالی است که بسیار مورد توجه قرار گرفته است و دامداران پیوسته به دنبال استفاده از آن هستند. این موارد ویژگی هایی را به خوراک دام مس افزایند که دامدار ناگریز به استفاده از آن ها می پردازد. برخی از این مزایا در خوراک دام و طیور به شرح زیر است:

• توان تولید مرغ گوشتی را 12 تا 18 درصد افزایش می دهد.
• هزینه های انرژی را تقریباً 3٪ کاهش می دهد.
• به طور قابل توجهی در عملکرد تغذیه ای مرغ موثر است
• اگر خوراک دام و طیور تا بیش از یک مقدار مشخص خرد شوند، ارزش غذایی آنها کاهش می یابد.

بهترین خوراک دام برای دام های شیرده شامل چه موادی است؟

یکی از مهم ترین و پردغدغه ترین مسائل برای دامدار و پرورش دهنده دام شیرده، ترکیب غذایی و خوراک دام مناسبی است که بتواند تمام نیاز به انرژی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین را تامین کند. انتخاب جیره غذایی مناسب و خوراک دام با کیفیت از اهمیت بالایی در شیردهی دام ها برخوردار است. میزان خوراک دهی به دام شیری به نوع دام و مقدار شیری که تولید می کند، بستگی دارد. دام شیری که 500 کیلوگرم وزن دارد و 12 کیلوگرم در روز شیر تولید می کند، نیاز به 11 کیلوگرم خوراک در روز دارد. مهم ترین مواد مورد نیاز در جیره غذایی دام شیرده چه به صورت علوفه و چه به صورت کنسانتره عبارتند از:

• پروتئین

دام های شیرده به دلیل تولید شیر نیاز به مواد غذایی حاوی پروتئین بالا دارند. علوفه های تازه و علوفه های خشک به همراه بهترین کنسانتره دامی به افزایش انرژی و تولید شیر آن ها کمک می کند. علوفه، به خصوص یونجه و شبدر، و کنسانتره های مصرفی گاوهای شیری حاوی مقدار کافی مواد پروتئینی است. گاوها بر خلاف طیور در جیره غذاییشان نیاز ندارند که همزمان پروتئین گیاهی و حیوانی را مصرف کنند. تنها پروتئین های گیاهی در خوراک دام می تواند نیاز را برطرف کند.

• کربوهیدرات ها

این ماده مغذی منبع اصلی انرژی برای میکروارگانیسم های موجود در شکمبه دام است. کربوهیدارت ها 65 تا 75 درصد خوراک دام شیرده را تشکیل می دهند. این مواد انرژی مورد نیاز گاو برای تولید شیر را تامین می کنند. از سوی دیگر، کربوهیدرات ها پیش سازهای ترکیبات شیر از جمله لاکتوز، چربی و پروتئین هستند. اگر دام شیری در تغذیه خود بیش از حد پروتئین مصرف کند، پروتئین اضافه تبدیل به کربوهیدرات می شود. مقدار زیاد کربوهیدرات در خوراک دام شیری می تواند عملکرد و متابولیسم شکمبه را مختل کند. به همین دلیل همیشه باید میان مواد پروتئینی و کربوهیدرات ها توازن برقرار باشد.

• چربی ها

مواد چربی هم مانند سایر مواد در خوراک دام شیرده وجود دارد. چربی ها بیشتر در دانه های روغنی مانند پنبه دانه و تخم برزک به وفور یافت می شوند. میزان چربی باید متعادل باشد، زیرا چربی اضافه باعث افت چربی شیر گاو خواهد شد. خوراک دام و طیورمناسب یا به عبارت دیگر بهترین خوراک دام و طیور باید درصد متعادلی از چربی را داشته باشد.

• مواد معدنی

دام های شیرده برای رشد بهتر و تولید شیر باکیفیت نیاز به مقدار کمی مواد معدنی دارند. به طور کلی مواد معدنی مقدار کمی از جیره غذایی دام شیری را تشکیل می دهد. گاو شیری باید روزانه 3 تا 5 درصد ماده معدنی از غذای خشک خود دریافت کند. کمبود مواد معدنی‌ یا حذف آن ها از جیره غذایی باعث کاهش تولید مثل، تضعیف سیستم ایمنی دام و بروز بیماری می شود. کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم، کلر، ید، کروم، مس، آهن، منگنز، سلنیوم و کبالت از جمله مواد معدنی مورد نیاز دام های شیری هستند. مواد معدنی در خوراک دام و طیور یک دسته بسیار مهم است و باید حتما وجود داشته باشد وگرنه خوراک به عنوان بهترین شناخته نمی شود. 

• ویتامین ها

ویتامین ها نقش پررنگی در سلامت دام های شیری، جلوگیری از بیماری و بهبود کیفیت شیر آن ها دارند. ویتامین A موجود در علوفه سبز مانند یونجه و شبدر، ویتامین D ضروری برای استحکام استخوان های دام و ویتامین E برای کمک به تولید مثل دام، مهم ترین ویتامین هایی هستند که باید در خوراک دام و طیور قرار داده شوند.

معایب و مزایای استفاده از خوراک های دام جایگزین

همان طور که گفته شد اولین و مهم ترین دلیل استفاده از این خوراک ها، کاهش هزینه های در تهیه جیره است . ارزان بودن این خوراک ها بیش از 30 درصد هزینه ای خوراک در دامداری ها را کاهش می دهد. علاوه بر هزینه نهاده ها، کمبود نهاده های اصلی هم دلیل دیگری بر استفاده از این خوراک دام و طیور است. در مقابل استفاده از این خوراک ها معایبی هم دارد از جمله اینکه در دسترس نیست. به این معنی که در بعضی از استان های کشور بعضی از آن ها به وفور یافت می شوند اما با هزینه ای که باید برای حمل آنها به استان های دیگر در نظر گرفت استفاده از آن ها دیگر صرفه اقتصادی نخواهد داشت.

عیب دیگر دید سنتی و عدم اعتماد دامداران و کارشناسان به این خوراک دام و طیور است. این در حالی که در بعضی از موارد حتی از خوراک های اصلی هم مغذی تر باشد و نیز سوددهی بیشتر دارند. این مشکل را می توان با ارائه آنالیز معتبر و ضمانت مصرف توسط کارشناسان ما حل کرد .از دیگر مشکلات این خوراک ها می توان به روند فرآوری غیر صحیح و وجود رطوبت در آن ها اشاره کرد که باعث وجود سم آفلاتوکسین و کپک در آن ها می شود.

اشاره ای به مهم ترین ویژگی های خوراک دام و طیور

در مورد خوراک دام و طیور آنچه که بیشتر از همه مورد توجه قرار می گیرد، ویژگی های این محصول است. قطعا هر دامداری تمایل دارد برای دام های خود بهترین خوراک دام را خریداری کند تا بهتره وری دام و طیورش چندین برابر شود. در صورتی که خوراک مورد نظر ویژگی ها لازمه را نداشته باشد نخواهد توانست نیاز های دام را برطرف سازد. برخی از ویژگی های خوراک دام به شرح زیر هستند:

• حاوی انواع مواد معدنی
• حاوی انواع ویتامین ها
• حاوی تمام پروتئین های مورد نیاز
• حاوی نیازهای اصلی جیره
• فراوری شده
• کمک کننده به افزایش شیردهی دام در دام های شیرده
• کمک به افزایش حجم توده گوشتی در دام های پرواری
• هضم آسان
• در دسترس بودن
• افزایش توان تولیدمثلی دام ها که برای اکثر دامداران بسیار مهم است
• تعیین کننده سلامت محصولات دامی که موجب افزایش فروش محصولات خواهد شد
• رفع نیازهای تغذیه ای
• رشد مناسب و سلامت دام ها و جوجه ها

چرا خوراک دام دولتی طرفداران زیادی دارد؟

همان گونه که خودتان بهتر می دانید تامین خوراک دام و طیور اهمیت زیادی برای دامدار و پرورش دهنده طیور دارد. هرچه خوراک کیفیت بیشتری داشته باشد، محصولات دامی هم کیفیت بالاتری دارند. اما مشکل اساسی اینجاست که خوراک دام و طیور با کیفیت قیمت بالایی دارند و اکثر دامداران توانایی خرید آن از شرکت های خصوصی را ندارند. به همین دلیل دولت هر ساله سهمیه را به دامدار و پرورش دهندگان برای تهیه خوراک دام و طیور می دهد. این سهمیه از ارز دولتی تامین می شود و به دامدار کمک زیادی می کند تا با کیفیت ترین محصول را برای دام و طیور خود خریداری کند.

خوراک دام دولتی مزایای زیادی دارد. یکی از مهم ترین و قابل توجه ترین این مزایا قیمت پایین آن است. رده قیمتی خوراک دام و طیور دولتی به حدی مناسب است که تمامی دامداران و پرورش دهندگان طیور توانایی خرید آن را دارند. از سوی دیگر باید به این نکته هم اشاره کرد که کیفیت این محصول دولتی بسیار خوب است و تقریبا از میان درجه یک ترین انواع خوراک دام انتخاب می شود. در دسترس بودن یکی دیگر از مواردی است که تمایل دامداران به استفاده از این محصول دولتی را افزایش داده است.

به طوری که برخی از دامداران تنها و تنها از خوراک دام دولتی استفاده می کنند. تمامی این مزایا سبب شده است تا خوراک دام و طیور دولتی طرفداران زیادی در میان دامداران و پرورش دهندگان طیور داشته باشد. مطمئن بودن و بهداشتی بودن هم از دیگر مزایایی است که باید به آن اشاره نمود.

خوراک دام دولتی را از کجا خریداری کنیم؟

این سوال پرتکراری است و تقریبا برای همه دامداران این سوال مطرح می شود و برخی از آن ها نمی توانند راهی برای خرید این نهاده دولتی پیدا کنند. از آنجایی که قیمت خوراک دام مانند یونجه، ذرت و سویا به شدت افزایش یافته و تولید را برای تولیدی ها با چالش های مواجه کرده است، دامداران همیشه درگیر موضوع سود و زیان خود از خرید خوراک دام و طیور است. بدین سبب اکثر دامداران به دنبال خرید با کیفیت ترین و ارزان ترین خوراک دام برای حیوانات اهلی خود هستند.

فروشگاه های زیادی وجود دارند که باکیفیت ترین نهاده ها را در اختیار مشتریان خود قرار می دهند اما متاسفانه قیمت های آن ها نامتوازن و اکثرا زیاد است. دولت هر ساله با توجه به این که می داند بخش بزرگی از خوراک دام و طیور از خارج کشور تامین می شود، جهت کمک به دامداران دست به کار می شود و اقدام به عرضه خوراک دام با نرخ دولتی می کند.

خوراک دام و طیور دولتی گاها به صورت مخلوط و آماده به متقاضی داده می شود و گاها به صورت جداگانه عرضه می شود تا دامدار متناسب با نیاز خود اقدام به مخلوط کردن آن ها بکند. برای تهیه و خرید خوراک دام و طیور دولتی گاها با توجه به اعلان ها دولتی باید ثبت نام کنید و یا گاها با مراجعه به مراکز دولتی عرضه نهاده های دامی می توانید اقدام به خرید محصول مورد نظر خود نمایید. 

سهمیه خوراک دام دولتی چقدر است؟

موضوع با اهمیت دیگر در ارتباط با خوراک دام دولتی این است که به هر دامدار یا پرورش دهنده طیور تا چه اندازه تسهیلات ارائه می شود. تسهیلات و یا سهمیه ارائه شده همیشه ثابت نیست و بسته به منابع دولتی در آن سال دارد. اگر دولت موفق شده باشد که حجم زیادی نهاده و خوراک دام و طیور تهیه کند، سهمیه و تسهیلات بیشتری هم ارائه می دهد. جهاد کشاورزی جهت حمایت از قشر تولید کننده همواره سهمیه و تسهیلات یارانه ای و خوبی را به دامدار یا پرورش دهنده تخصیص می دهد.

این سهمیه تحت عنوان نهاده های دامی، بسته به میزان تقاضای واحدهای مصرف کننده نهایی با قیمت کمتر از بازار به تولیدکنندگان خوراک دام عرضه می شود. تا چندسال پیش تهیه خوراک دام و طیور دولتی سخت بود و دامدار یا پرورش دهنده با مشکلات زیادی رو به رو بود اما خوشبختانه با تدبیری که طی 3 سال گذشته اندیشیده شده است، کار دامداران و پرورش دهندگان به شده آسان شده است.

متقاضیان برای خرید خوراک دام تنها کافی است در فرم دولتی ثبت نام کنند و میزان تقاضای خود را مشخص کنند. سبب نهادهای مربوط به درخواست آن ها رسیدگی می کنند و سهمیه مورد نیاز از خوراک دام و طیور دولتی را با متناسب ترین قیمت در اختیار متقاضی قرار می دهند.   

خوراک دام دولتی به چه گروهی از دامداران تعلق می گیرد؟

یکی دیگر از سوالات مهمی که اکثر دامداران و پرورش دهندگان با آن مواجه هستند این است که خوراک دام و طیور دولتی به چه گروه هایی تعلق می گیرد و چه باید کرد که دولت آن ها را هم در این گروه ها طبقه بندی کند. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که خوراک دام دولتی به تمامی دامداران و پرورش دهندگان مقیم در روستا ها، عشایر و دامداران صنعتی تعلق می گیرد و نیازی نیست تا شما کار خاصی انجام دهید.

تنها لازم است به یکی از نمایندگی ها توزیع کننده خوراک دام و طیور مراجعه کنید و نام خود را ثبت کنید تا توزیع کننده برای شما هم سهمیه دریافت کند و در اختیارتان قرار دهد. بنابراین گروهی نداریم که خوراک دام دولتی به آن تعلق نگیرد. پس اگر تمایل دارید از نهاده های دولتی استفاده کنید حتما به توزیع کنندگان مراجعه کرده و ثبت نام نمایید. 

قیمت خوراک دام دولتی

همان گونه که اشاره کردیم قیمت خوراک دام و طیور دولتی به نسبت ارزان تر از قیمت آزاد آن است. خوراک دام تولید شده در شرکت های دولتی هیچ گونه محدودیتی ندارد و هر فردی در هر نقطه که بخواهد، می تواند خوراک خود را تحویل بگیرد. کارخانه های تولیدی محصولات مورد نیاز خود را در داخل سامانه ثبت می نمایند و در آنجا به نرخ دولتی نهاده های دامی را خریداری می کنند. بنابراین نرخ تولیدی نیز ارزانتر است و اسم خوراک دام دولتی به معنای خوراک دام بی کیفیت نیست و تمام مشخصات خوراک تولیدی آزاد را داراست و هیچ تفاوتی ندارد.

قبلا مراجعات مستقیم و زمان بر به جهاد کشاورزی برای تهیه خوراک دام وجود داشت و بسیاری از دامداران و متقاصیان ناراضی بودند اما با راه حل های در نظر گرفته شده بخش بزرگی از ثبت نام و تهیه محصول آنلاین شده است و بخش دیگر به شکل حواله در اختیار متقاضیان قرار می گیرد تا در زمان مقرر نسبت به تهیه خوراک دام و طیور مورد نظر خود اقدام نمایند.

خوراک دام و طیور فشرده شده 

این نوع جیره عموما به شکل پلت با اندازه های گوناگون و گاهی به شکل مش تولید می شود. خوراک دام و طیور فشرده شده محصولی است که دارای ترکیبات غنی از چند ماده غذایی ارزشمند است و برای تغذیه دام و تولید مثل آن بسیار مهم و ضروری است. زمانی که مقدار معینی از ماده هایى مانند سبوس، تفاله چغندر قند، جو و کنجاله تخم پنبه، کنجاله کنجد را با مکمل های معدنى و ویتامینى مخلوط می کنند، این محصول تهیه مى شود. در خوراک دام و طیور فشرده شده مقدار زیادی پروتئین و فیبر وجود دارد و استفاده از آن ها در کنار انواع علوفه ضروری است. این نوع خوراک در انواع مخصوص دام شیری، کنسانتره دام پرواری و استارتر گوساله ارائه می شوند. برخی از گزینه های قابل توجه در این نوع از خوراک عبارتند از:

• کنجاله دامی

باقیمانده سفتی است که بعد از روغن‌ کشی از دانه ‌های روغنی بر ‌جا می ‌ماند. کنجاله سویا، کنجاله ذرت و کنجاله کلزا از مهم ترین کنجاله ها هستند.

• سبوس 

سبوس خوراکی از پوسته گندم، جو و برنج است. این خوراک دام و طیور سرشار از ویتامین های B، A، پتاسیم، پانتوتنیک اسید، آهن، روی، منیزیم، فسفر، مس، منگنز و سلنیوم است. لازم به ذکر است که وجود ویتامین آ در سلامت دام و طیور بسیار موثر است.

• دان ها برای خوراک طیور

ذرت، دانه جو و انواع دان های آماده مهم ترین بخش خوراک طیور تخم گذار و گوشتی را تشکیل می دهند. این مورد در جیره غذایی طیور نقش پررنگی دارد. انواع کنجاله سویا، کنجاله کنجد، کنجاله پنبه دانه، کنجاله آفتابگردان و کنجاله کلزا با داشتن پروتئین های گوناگون به عنوان منبع تامین پروتئین گیاهی، نقشی مهم در جیره های غذایی طیور دارند.

پروبیوتیک ها در خوراک دام و طیور

ترکیبات بیومکانیسمی هستند که به طور مستقیم به خوراک دام و طیور اضافه می شوند و اثر بسیار عالی بر عملکرد و سلامت آن ها دارند. پروبیوتیک ها برخلاف انتی بیوتیک ها به میکروارگانیسم های مفید آسیب نمی رسانند. معنی لغوی پروبیوتیک برای زندگی است بر خلاف آنتی بیوتیک که به معنی علیه زندگی هست. پروبیوتیک ها  نه تنها ایجاد بیماری نمی کنند، بلکه از تکثیر و رشد باکتری های بیماری زا نیز در دستگاه گوارش حیوانات جلوگیری کرده و موجب افزایش میکروفلور مفید در سیستم گوارش طیور می شوند. باکتری های لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، لاکتوباسیلوس بایفیدوس، لاکتوباسیلوس بلغاریکوس، لاکتوباسیلوس کازئی، لاکتوباسیلوس فرمنتوم، لاکتوباسیلوس لاکتین، استرپتوکوکوس فاسیوم و ساکارومایسس سرویسیه خاصیت پروبیوتیکی دارند و به عنوان افزودنی های خوراک دام و طیور کاربرد دارند. قابل توجه است که این میکروارگانیسم ها شرایط نگهداری خاص خود را دارند و برخی از آن ها در دمای بالا پایدار نبوده و غیرفعال می شوند.

پری بیوتیک ها در خوراک دام و طیور

ازجمله مواد اضافه شده به خوراک دام و طیور هستند که قابل هضم و جذب نیستند ولی اثرات خوبی بر دستگاه گوارش دارند و رشد و سلامتی دام را بهبود می دهند. پری بیوتیک ها سبب جذب بهتر عناصری مثل روی، آهن، کلسیم و منیزیم می شوند. این ترکیبات در ناحیه سکوم یا کولون جمع شده و عنوان منبع غذایی برای باکتری های مفید عمل می کنند. پریبیوتیک ها، میکروارگانیسم نیستند بلکه نوعی منبع مواد مغذی برای باکتری های موجود هستند و به کولونی های عادی روده حیوان امکان رشد و بازتولید طبیعی را می دهند. از جمله پروبیوتیک های مهم در خوراک دام و طیور می توان به اینولین، گالاکتوالیگوساکاریدها، فروکتوالیگوساکاریدها، ایزومالتوالیگوساکاریدها، لاکتولوز، سویاالیگوساکاریدها، زایلوالیگوساکاریدها و مانان الیگوساکاریدها اشاره کرد. هر کدام از این پریبیوتیک ها باعث افزایش جمعیت میکروارگانیسم های خاصی می شوند.

فیتوبیوتیک ‌ها در خوراک دام و طیور 

از ساختارهای گیاهی به شمار می‌ روند که به عنوان جایگزینی برای آنتی بیوتیک ها به کارگیری می شوند. از گیاهان، ادویه جات و عصاره گیاهی تحت عناوین مختلف بوتانیکال، فیتوبیوتیک‌ها یا فیتوژنیک‌ها نام برده می ‌شود. فیتوبیوتیک ‌ها به دلیل اثرات شناخته شده‌ ای که برای درمان سنتی و جایگزینی دارویی دارند، بیشتر شناخته شده‌اند. عمل فیتوبیوتیک‌ ها توسط ترکیبات اولیه و ثانویه اعمال می‌ گردد. گروه بزرگی از اثرات فیتوبیوتیک‌ ها در خوراک دام و طیور وجود دارد که می ‌توان به مواردی از جمله تحریک مصرف خوراک، خاصیت ضدمیکروبی، ضدکوکسیدیوز، ضدانگل و محرک سیستم ایمنی اشاره نمود. این خواص مثبت باعث شده است که فیتوبیوتیک ها به عنوان یکی از جدیدترین افزودنی های خوراک دام و طیور مورد توجه قرار گیرند.

ضدعفونی کننده ها

از جمله مواد اضافه شده به خوراک دام و طیور هستند که به منظور جلوگیری از آلودگی خوراک به میکروارگانیسم های مضر و انتقال ان ها به بدن دام از آن ها استفاده می شود. خوراک دام و طیور در معرض آلودگی های مختلفی است.

• آلودگی با باکتری ها

باکتری هایی مانند سالمونلا و کمپیلوباکتر در صورت وجود در خوراک می توانند باعث بروز بیماری و تلفات ناشی از آن در حیوانات گردد.

• آلودگی با ویروس ها

 در زمان شیوع بیماری های ویروسی مانند نیوکاسل، گامبورو، برونشیت و آنفلوانزای فوق حاد طیور، دان می تواند عامل مهمی برای انتقال بیماری از گله ای به گله دیگر باشد.

• آلودگی با قارچ ها

قارچ ها بواسطه فراوانی و پراکندگی اسپور آن ها در تمام مکان ها در صورت مهیا شدن شرایط مناسب به سرعت شروع به تکثیر کرده و برخی از گونه های قارچ ها سم تولید می نمایند. به عنوان مثال قارچ آسپرژیلوس به راحتی دان را آلوده و مشکلات متعاقب آن را برای حیوان ایجاد می کند.

نهادینه سازی و بهینه سازی خوراک دام و طیور

به منظور هضم و جذب بهتر مواد مغذی موجود در خوراک دام و طیور و همچنین سهولت در حمل و نقل لازم است که تغییراتی در شکل و اندازه مواد اولیه صورت گیرد که این تغییرات به روش های مختلف انجام می شود. معمولا خوراک دام به دو شکل مش و پلت تولید می شود. در روش پلت کردن خوراک دام و طیور آسیاب شده و در معرض بخار آب قرار می گیرد و حالت خمیری به خود می گیرد سپس خوراک داغ ومرطوب از داخل منافذ دستگاه پلت زن با فشار خارج شده و توسط جریان هوا خشک می شود. قطر منافذ دای برای دام های مختلف متفاوت است.

رطوبت لازم جهت پلت کردن 17 درصد هست. درمورد خوراک های با فیبر بالا رطوبت بیشتری نیاز است. از موادی مثل بنتونیت، لیگنوزول و ملاس به عنوان مواد پلت بایندراستفاده می شود. استفاده از پلت بایندرهایی که بر پایه بنتونیت تولید می شوند به دلیل هزینه کمتر و کیفیت بهتر پلت، مزایای بیشتری دارد. پلت کردن خوراک دام و طیور باعث کاهش گرد وغبار آن، افزایش خوش خوراکی، افزایش مصرف خوراک توسط دام ها، افزایش رشد و تولید و کاهش مصرف انتخابی در طیور می شود.

همچنین خوراک پلت سرعت رشد را تا 15 درصد و بازده غذا را 10 درصد افزایش می دهد. برای سنجش خوراک تولید شده از نظر استحکام و درصد از شاخص کیفیت پلت استفاده می شود که عددی بین ۰ تا ۱۰۰ است. شاخص کیفیت پلت بالای 82 نشان دهنده کیفیت خوب محصول هست. هرچند استفاده از خوراک های متراکم می تواند باعث افزایش مصرف خوراک شود ولی خطراتی نیز دارد. اسیدوز یک اختلال متابولیکی در نشخوارکنندگان است که در پی تغییر ناگهانی جیره از علوفه به کنسانتره، مصرف کنسانتره زیاد و کاهش علوفه جیره بروز می کند و با افت اسیدیته به کمتر از ۵ تا ۶ اتفاق می افتد.