ورم پستان و شیردوشی

ورم پستان از عوامل بیماری زایی و مرگ و میر گاوهای شیری بالغ می باشد که موجب کاهش سود آوری برای دامداران می شود. ابتلا به ورم پستان تولید شیر را کاهش داده، مقدار شیر غیر قابل فروش و دور ریز، حذف زود رس و هزینه های تولید را افزایش می دهد. ورم پستان به دو صورت بالینی و تحت بالینی تقسیم بندی می شود که هر دو نوع منجر به کاهش بازده تولید مثلی می شود.

هنگامی که بیماری ورم پستان علائم قابل تشخیص داشته باشد ورم پستان بالینی نامیده می شود. علائم ورم پستان بالینی بسیار متغیر است و می تواند مقدار کمی لخته شیر در ابتدای دوشش تا کوارترهای چروکیده و قرمز  و گاوهای بیمار در حال مرگ را در برگیرد. در موارد حاد معمولا گاوها تب می کنند و مصرف خوراک و تولید شیر به شدت کاهش می یابد.

ورم پستان تحت بالینی به صورت موارد غیر عادی است که تنها به وسیله سنجش های آزمایشگاهی یا تشخیصی قابل شناسایی است. ورم پستان تحت بالینی شایع ترین نوع ورم پستان در بسیاری از مزارع گاو شیری می باشد. تشخیص ورم پستان بالینی براساس استفاده از تست های غیر مستقیم مانند شمارش سلول های بدنی امکان پذیر است.  در ورم پستان بالینی تولید شیر به صورت بلند مدت کاهش می یابد که ضررهای اقتصادی بزرگی را در گله ایجاد می کند. که این ضرر در حدود 1 میلیارد دلار در سال در گاوداری های صنعتی ایالات متحده می باشد.

ارگانیسم هایی که عامل ورم پستان هستند اغلب براساس منشا اولیه و نحوه انتقال به دو دسته عفونی یا محیطی طبقه بندی می شوند.پستان گاو مبتلا به عوامل عفونی تحت بالینی به عنوان اولین منشا عوامل بیماری زای مسری شناخته می شود. باکتری های فرصت طلب که در محیط پیرامون گاو حضور دارند عوامل بیماری زایی محیطی ورم پستان را تشکیل می دهند.

از راههای رایج انتقال و گسترش ورم پستان عفونی می توان به قطرات شیر آلوده باقیمانده بر نواحی مستعد برای آلوده شدن مانند دستگاه های شیردوشی، حوله های استفاده شده برای خشک نمودن چندین گاو، دست های کارکنان شیردوش یا سطوح بستر جایگاه نگهداری گاو، اشاره نمود. استافیلوکوکوس اورئوس و مایکوپلاسما بویس از رایج ترین میکروارگانیسم های عامل ورم پستان عفونی می باشند. بنابراین برنامه کنترل موفق ورم پستان عفونی همواره بر راههایی تمرکز کرده اند که در معرض قرار گیری سرپستان های گاو سالم در مقابل شیرگاوهای آلوده به حداقل برسد.

عوامل ورم پستان محیطی رایج، شامل باکتری های گرم منفی (مانند اشریشیا کولای و سویه های کلبسیلا) و باکتری های گرم مثبت (مانند استرپتوکوکوش پوبریس، استرپتوکوکوس دیسگالاکتیا ) می باشند. از منابع رایج این باکتری ها می توان به مدفوع گاوهای نگهداری شده در جایگاه مرطوب و گل آلوده اشاره کرد. معمولا تماس های اولیه با عوامل بیماری زای محیطی، در مناطقی غیر از جایگاه شیردوشی اتفاق می افتد. بهترین راهکار برای جلوگیری از این نوع ورم پستان کاهش تماس سرپستان ها با عوامل محیطی آلوده است.

 ورم پستان بالینی می‌تواند در طول چرخه شیردهی اتفاق بیفتد اما نسبت بالایی از ورم پستان مزمن در اوایل دوره شیردهی یعنی دوره قبل‌از زایش که ایمنی سرکوب‌شده رخ می‌دهد . زمانی‌که شدت ابتلا مورد نظارت می‌باشد، یک قانون سرانگشتی خوب بیان می‌دارد که میزان وقوع اولین مورد ورم پستان بالینی برای اولین هفته 10 ‌درصد اولین ماه 30 درصد و کل دوره شیردهی 60 درصد مورد انتظار است انحراف از این قانون سرانگشتی نشان‌دهنده وجود عوامل خطر است که باید مورد بررسی و واکاوی قرار بگیرد.

فرآیند شیردوشی از پنج مرحله تشکیل‌شده است

گام اول:  ضد عفونی سر پستان‌ها قبل‌از شیردوشی 

گام دوم  رگ زدن یا معاینه‌ی پیش‌از دوشش سومین 

گام سوم خشک نمودن سر پستان‌ها 

گام چهارم اتصال خرچنگی 

گام پنج : غوطه ورسازی سرپستان ها در مایع ضدعفونی بعد از رهاسازی خودکار خرچنگی

که در اسلایدهای بعدی به‌تفصیل هر یک از آن‌ها توضیح داده خواهد شد.

روش‌های ضدعفونی سرپستان قبل‌از دوشش به‌طور گسترده‌ای مورد مطالعه قرار گرفته‌است شکی نیست مؤثرترین روش ضدعفونی برای این منظور پری دیپ یا غوطه‌وری سرپستان ها قبل از دوشش به وسیله یک ترکیب ضدعفونی‌کننده مؤثر می‌باشد. برای کاهش در تعداد باکتری‌ها، ضدعفونی باید در تماس با پوست سرپستان و برای مدت‌زمان کافی انجام شود تا به‌اندازه کافی برای از بین بردن باکتری‌ها مؤثر واقع شود. محصولات ضدعفونی‌کننده سرپستان باید به‌طور مناسب فرموله شده باشند  و در ظرف‌های تمیز نگهداری شوند. ترکیبات کلره مواد مناسب برای ضدعفونی قبل از شیردوشی می باشند.

معاینه پیش‌از دوشش  یا رگ زدن برای اطمینان از عدم انتقال شیر غیرعادی به زنجیره غذایی انسان و تشخیص ورم پستان بالینی در مراحل ابتدایی ابتلا بسیار ضروری و کاربردی است پیش دوشش بعد از خروج دو تا سه تراوش شیر از پستان کافی بوده و راهی مؤثر برای تحریک پستان و رهاسازی شیر است زمانی‌که هر دو عمل پری دیپ و پیش دوشش انجام بگیرند. کارکنان شیردوش باید برای استفاده از دستکش‌های یکبارمصرف ترغیب شوند تا گسترش عوامل بیماری‌زای ورم پستان به وسیله دست کارکنان به حداقل رسد.

خشک نمودن سر پستان‌ها شاید از مهم‌ترین مراحل اطمینان از آماده‌سازی بهداشتی سرپستان ‌باشد. زمانی‌که سرپستان ها تمیز شده اما خشک نشوند شمار باکتری‌ها افزایش‌یافته اما هنگامی‌که خشک شوند شمار باکتری‌ها کاهش می‌یابد برای هر گاو تنها یک حوله کاغذی یا دستمال باید استفاده شود استفاده از یک دستمال برای چندین گاو در مقایسه با استفاده دستمال تنها برای یک گاو منجر به افزایش میزان ابتلا به ورم پستان بالینی می شود.

اتصال خرچنگی به پستانی که به‌خوبی تحریک‌شده منجر به افزایش رهاسازی شیر و حداکثر جریان شیر در دستگاه شیردوشی می‌شود. مدت‌زمان بین تحریک گاو و اتصال خرچنگی به‌عنوان زمان تأخیر در آماده‌سازی یاد می‌شود چندین مطالعه این فاصله زمانی را به‌منظور دستیابی به بهترین و بهینه‌ترین مدت‌زمان مورد بررسی قرار داده‌اند به‌خوبی مشخص است که این فاصله زمانی بسته به نوع نژاد، مقدار تولید، مرحله شیردهی و فواصل شیردوشی می‌تواند متفاوت باشد. از قدیم مدت‌زمان توصیه‌شده 45 تا 90 ثانیه در نظر گرفته می‌شد این در حالی است که افزایش این زمان به بیش‌از 3  دقیقه پیامدهای منفی در پی داشته است. بنابراین باید از اتصال خرچنگی بدون تحریک قبلی پستان یا بلافاصله بعد از تحریک خودداری شود.

ضد عفونی سر پستان‌ها بعد از دوشش در ابتدا برای کاهش سرایت عوامل بیماری‌زای ورم پستان توسعه‌یافته و اساس آن از بین بردن باکتری‌های موجود در قطرات شیر باقی‌مانده بر روی پستان می‌باشد که در بعد از دوشش ممکن است ایجاد بیماری نمایند. ضدعفونی بعد از دوشش یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین روش‌های حفظ بهداشت در صنعت گاو شیری می‌باشد و به‌عنوان آخرین دفاع بهداشتی در مقابل مقابل عوامل عفونی بعد از اتمام شیردوشی شناخته می‌شود. میزان کارایی ضدعفونی نمودن سرپستان ها  در بعد از دوشش زمانی به بهترین نحو انجام خواهد شد که کارکنان از انجام سنجش بی‌خبر باشند درصورتی‌که ترکیبات ضدعفونی رنگی مورد استفاده است یکی از روش‌های قابل‌اجرا برای ارزیابی امتیاز دهی به سر پستان‌ها در هنگام بازگشت از سالن شیردوشی می‌باشد در صورت امکان می‌توان حداقل بیست تا سی گاو را مورد بررسی قرار داد و باید  حداقل نود و پنج درصد از پستان های  مشاهده‌شده باید به‌خوبی تحت پوشش ترکیبات ضدعفونی قرار گرفته باشند یعنی حدوداً  75 درصد از مساحت سرپستان آغشته به ترکیبات ضدعفونی باشد.