تعریف و جنبه های کلی اسیدوز تحت بالینی در گاوهای شیری

اسیدوز  یک بیماری در گاوهای شیری  است که عملکرد آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. اسیدوز معمولاً  به دلیل  تولید بیش از حد و تجمع اسید لاکتیک  هنگام مصرف مقادیر زیادی   خوراک حاوی  کربوهیدرات با تخیر پذیری بالا ایجاد می شود. اسیدوز به دو شکل بالینی و تحت بالینی می باشد. تفاوت بین اسیدوز بالینی و تحت بالینی  این است که در حین اسیدوز بالینی ، افت PH شدیدتر ، غلظت اسید لاکتیک بیشتر و علائم بالینی(ظاهری)  مشخص تر است. در مقایسه با اسیدوز بالینی ، اسیدوز تحت بالینی  با تجمع اسید لاکتیک در شکمبه همراه  نیست . اسیدوز تحت بالینی معمولا همراه با  کاهش pH شکمبه زیر محدوده فیزیولوژیکی (زیر 8/5 یا 5/5  برای چندین ساعت در روز)  در دوره های خاصی از روز  است که معمولا  گاوها با جیره هایی حاوی غلات بالا تغذیه شده اند. کاهش  pH شکمبه در گاوهای شیری به دلیل اسیدوز تحت بالینی ناشی از تجمع اسیدهای چرب فرار به تنهایی است و به دلیل تجمع اسید لاکتیک نیست.

علل تغذیه ای اسیدوز تحت بالینی شکمبه شامل میزان ناکافی بافر در جیره  ،  عدم عادت پذیری گاوها  به  جیره هایی با کربوهیدرات بالا (غلات ) و عدم تامین فیبر کافی  است.  همچنین جیره هایی با  علوفه ی درشت (بیش از 15٪) می توانند به طور متناقضی خطر اسیدوز تحت بالینی  را افزایش دهند. این امر زمانی اتفاق می افتد که علوفه درشت بد خوراک و قابل انتخاب کردن باشد.  انتخاب کردن  علوفه درشت بلافاصله پس از ارائه خوراک به دام  اتفاق می افتد و باعث می شود گاوها  فیبر موثر  فیزیکی کمتری دریافت کنند و درگیر اسیدوز تحت بالینی شوند. به طور کلی عوامل  اصلی ایجاد  کننده اسیدوز تحت بالینی در  شکمبه شامل  کاهش فیبر جیره، تغذیه کنسانتره بالا ، انتخاب کردن خوراک توسط دام ، تغییر ناگهانی  جیره غذایی و نرخ خوردن بالا در  دام(خوردن سریع  و با ولع دام) می باشد.

برخی از مطالعات میدانی نشان دادند  11 تا 3/29  درصد از گاوهای اوایل زایش  و 18 تا 4/26 درصد از گاوها در  پیک شیردهی اسیدوز تحت بالینی  داشتند همچنین رنج وجود اسیدوز تحت بالینی در گله های شیری بین 11 تا 26 درصد گزارش شد

گاوهای شکم اول و اوایل زایش (تازه زا)   در معرض بیشترین خطر  ابتلا به اسیدوز تحت بالینی شکمبه  هستند گاوها ی تازه زا   به دلیل کاهش اندازه و ظرفیت جذب پاپیلای شکمبه به دلیل تغذیه جیره های کم انرژی در دوره خشکی و گاوهای شکم اول به دلیل عدم عادت پذیری به جیره هایی با کنسانتره بالا مستعدترین گاوها برای ابتلا به اسیدوز تحت بالینی هستند.

خطر بروز اسیدوز تحت بالینی در تابستان بیشتر از سایر فصل هاست.  گاوها در تابستان به دلیل کاهش ترشح بزاق به شکمبه به دلیل له له زدن (ریختن بزاق به بیرون) ، افزایش میزان تنفس ، آلکالوز تنفسی و کاهش غلظت بیکربنات خون بیشتر در معرض اسیدوز تحت بالینی شکمبه قرار دارند. از عوامل دیگر می توان  به اشتباهات در بالانس جیره در تابستان اشاره نمود که متخصصین با  کاهش فیبر و افزایش سطح کنسانتره جیره سعی بر جبران افت انرژی ناشی از کاهش مصرف خوراک دارند.

اسیدوز تحت بالینی معمولا علائم بالینی مشخصی ندارد. ولی برخی از اثرات آن شامل پاراکراتوز شکمبه ، آبسته کبدی و آمبولی های ریوی بعد از کالبدشکافی قابل تشخیص هستند. وجود موکوس در مدفوع، آلودگی بیش از حد بدن گاو به مدفوع، تکان دادن بیش از حد دم، پایین آوردن سر هنگام نشخوارو تولید شیر پایین می تواند از نشانه های اسیدوز تحت بالینی باشد. اسیدوز تحت بالینی معمولا منجر به کاهش مصرف خوراک، لنگش، افت نمره وضعیت بدنی (BCS)، تغییر در مدفوع ، اسهال و افت چربی شیر می شود.